شب ادراری کودکان ، علل و راه های درمان
بسیاری از والدین در دوره‌ای این سوال ممکن است برایشان پیش بیاید که چرا کودکان دچار شب ادراری است؟ چطور باید با شب ادراری کودک برخورد کرد؟ آیا شب ادراری درمان قطعی و مناسب و سریعی دارد؟ به طور خلاصه، شب ادراری عبارت است از از دست دادن کنترل مثانه طی شب. برای برخی کودکان، این مرحله‌ای طبیعی از رشد به حساب می‌آید، در حالی که برای دیگران می‌تواند نشان دهنده بیماری و موجب ناراحتی باشد. در این مقاله، به بررسی علت‌ها، نشانه‌ها و روش‌های درمان شب ادراری خواهیم پرداخت.
شب ادراری در کودکان :
بسیاری از کودکان در بخشی از دوران زندگی خود شب ادراری یا بی‌اختیاری شبانه را تجربه می‌کنند. این حالت، که اغلب پس از 5 سالگی رخ می‌دهد، می‌تواند تأثیرات منفی بر روحیه، اعتماد به نفس و روابط اجتماعی کودک داشته باشد. مهم است بدانیم شب ادراری کودکان نشانه‌ای از تنبلی نیست، بلکه جزئی طبیعی از رشد بسیاری از کودکان است که با مراقبت و حمایت مناسب قابل مدیریت و درمان است. بیایید دلایل مختلف شب ادراری را بررسی کنیم.
دلایل شب ادراری کودکان :
علت‌های متفاوتی می‌توانند منجر به شب ادراری کودکان شوند:
- هورمون آنتی دیورتیک (ADH): بدن برای کاهش تولید ادرار در شب، هورمون ADH تولید می‌کند. کمبود یا عدم پاسخگویی مناسب کلیه‌ها به این هورمون می‌تواند به شب ادراری منجر شود.
- ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی شب ادراری می‌تواند احتمال آن را در کودکان افزایش دهد.
- ظرفیت مثانه: ظرفیت کم مثانه ممکن است سبب شود کودک نتواند ادرار را طی شب نگه دارد.
- عفونت ادراری: عفونت‌های ادراری می‌توانند موجب مشکلات ادراری و شب ادراری شوند.
- استرس : رویدادهای استرس‌زا و تغییرات زندگی می‌توانند به شب ادراری منجر شوند.
- اختلال در ارتباط بین مغز و مثانه: مغز و مثانه برای کنترل ادرار با یکدیگر در تعامل هستند. در برخی کودکان، این ارتباط به آرامی برقرار می‌شود. حین خواب عمیق، کودک ممکن است عدم نیاز به بیدار شدن برای تخلیه مثانه را احساس نکند.
- دیابت: شب ادراری ممکن است از نشانه‌های ابتدایی دیابت نوع 1 در کودکان باشد. در صورتی که کودکی دچار دیابت باشد، بدنش گلوکز را به درستی مصرف نمی‌کند، که می‌تواند به تولید بیشتر ادرار و در نتیجه شب ادراری منجر شود.
- یبوست: حضور مدفوع در روده می‌تواند فشار قابل توجهی بر مثانه وارد کرده و موجب شود که کنترل ادرار مختل شود.
- عدم رشد کافی: اگر سیستم ادراری یا سیستم عصبی به طور کامل توسعه نیافته باشد، می‌تواند سبب شب ادراری گردد.
- ADHD: کودکان مبتلا به ADHD اغلب بیشتر تجربه خیس کردن رختخواب را دارند. رابطه دقیق بین شب ادراری و ADHD هنوز به طور کامل شناخته شده نیست.
علایم شب ادراری در کودکان :
- نیاز فوری به ادرار کردن.
- ادرار کردن 8 بار یا بیشتر در روز (تکرر ادرار).
- تخلیه مثانه فقط 2 تا 3 بار در روز به جای 4 تا 7 بار معمول.
- گریه کردن هنگام ادرار کردن.
- بی‌قراری.
- تب.
- احساس درد در ناحیه پایین شکم یا پشت.
- اصرار شدید برای ادرار کردن اما دفع مقدار کمی ادرار.
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن.
- ادرار تیره، کدر، خونی یا بدبو.
- ناتوانی در خالی کردن کامل مثانه و نگه داشتن مقداری از ادرار هنگام تخلیه مثانه.
کمک به کودکی که گرفتار شب ادراری است :
حامی و پشتیبان کودکتان باشید. کودکان عمداً برای ناراحت کردن والدین خود رختخواب‌شان را خیس نمی‌کنند. در هنگام مواجهه با این مشکل، هم شما و هم فرزندتان باید صبر داشته باشید. درمان مؤثر می‌تواند نیازمند چندین رویکرد مختلف باشد و زمان ببرد.
به احساسات کودکتان حساس باشید. اگر کودکتان استرس یا اضطراب دارد، او را تشویق کنید که احساساتش را بیان کند و از او حمایت و تشویق کنید. احساس آرامش و امنیت از سوی کودکتان می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از خیس کردن تخت کمک کند. در صورت نیاز، با یک روان‌درمانگر برای یافتن راه‌های بیشتر برای مقابله با استرس مشورت کنید.
برای کاهش نیاز به شستشوی مداوم رختخواب کودکتان، برنامه‌ریزی کنید. تشک کودکتان را با یک روکش پلاستیکی بپوشانید و از لباس زیر ضخیم در شب استفاده کنید تا از نشت ادرار جلوگیری شود. رختخواب و لباس خواب اضافی را نیز در دسترس قرار دهید و از استفاده طولانی مدت از پوشک یا لباس زیر یکبار مصرف خودداری کنید.
از کودکتان بخواهید که در صورت توانایی، در تمیز کردن وسایل خیس خود به شما کمک کند. این اقدام مسئولیت‌پذیری در آن‌ها را تقویت کرده و آمادگی آن‌ها برای درمان و مدیریت این وضعیت را افزایش می‌دهد.
تلاش‌های کودکتان را ارج نهید و او را تشویق کنید. خیس کردن رختخواب یک فرآیند غیرارادی است، پس تنبیه یا سرزنش کودکتان برای این موضوع مناسب نیست. همچنین، مطمئن شوید که خواهر و برادرها کودکی را که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کند، آزار ندهند.
با اطمینان، حمایت و درک، شما و کودکتان می‌توانید این چالش ( ادرار کردن کودکان در شب ) را پشت سر بگذارید و به خوبی مدیریت کنید.
راه های درمان شب ادراری در کودکان :
درمان شب ادراری از طریق روش‌های متنوعی بر اساس دلیل و شدت آن امکان‌پذیر است. درمان‌هایی که می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند شامل:
آلارم رطوبت: این دستگاه که به لباس زیر یا تشک کودک متصل می‌شود، با آگاهی از خیس شدن، زنگ هشداری به صدا در می‌آورد. این وسیله کودک را موقع خیس کردن بیدار می‌کند تا به دستشویی برود یا به او کمک می‌کند تا یاد بگیرد در طول خواب ادرارش را نگه دارد و صبح زود مثانه خود را خالی کند.
رفتار درمانی: این روش، شامل تغییر دادن برخی عادات و الگوهای رفتاری که می‌توانند بر شب ادراری تأثیر بگذارند، می‌شود. مثلاً، کاهش مصرف مایعات قبل از رفتن به خواب، اجتناب از مصرف کافئین و نوشیدنی‌های گازدار، استفاده منظم از دستشویی در طول روز و قبل از خواب و همچنین تشویق و پاداش دادن به کودک برای شب‌هایی که بدون خیس کردن می‌گذراند.
تغییرات سبک زندگی: اجرای برخی تغییرات در سبک زندگی نیز می‌تواند به کنترل شب ادراری کمک کند، مانند حفظ بهداشت مناسب، استفاده از روکش‌های ضدآب برای تخت یا تشک، پوشیدن لباس زیر یا پوشک در شب و اجتناب از استرس و اضطراب.
آموزش به کودک: آموزش دادن به کودک برای نگه داشتن ادرار به مدت طولانی‌تر در طول روز می‌تواند به تدریج ظرفیت مثانه را افزایش دهد، که این به نوبه خود به کنترل بهتر مثانه در شب کمک می‌کند.
مشاوره با متخصصان: در صورتی که شب ادراری ناشی از مسائل جسمی یا روانی باشد، لازم است با یک پزشک اطفال یا روان‌درمانگر مشورت کرده و در مورد وضعیت کودک گفتگو کنید.
استفاده از دارو: داروهایی مانند دسموپرسین، اکسی بوتینین و ایمی پرامین می‌توانند در کاهش تولید ادرار طی شب کمک‌کننده باشند. با این حال، این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و نمی‌توانند برای همه مناسب باشند. داروها به عنوان آخرین گزینه توسط پزشک برای درمان شب ادراری کودکان در نظر گرفته می‌شوند.
شب ادراری در کودکان خردسال طبیعی است و بیشتر آن‌ها این دوره را بدون مشکل می‌گذرانند. کودکان بزرگتری که همچنان دچار شب ادراری هستند، ممکن است به حمایت بیشتری نیاز داشته باشند. گاهی اوقات، بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند عامل شب ادراری در کودکان بزرگتر باشند. هرچه دلیل شب ادراری فرزندتان باشد، نحوه برخورد و واکنش شما به این موضوع اهمیت دارد. اگر مطمئن نیستید که چگونه باید با فرزند خود رفتار کنید و به او کمک کنید، مشاوره با یک روان‌درمانگر یا متخصص کودک می‌تواند شما را در اتخاذ بهترین و مناسب‌ترین رویکرد یاری دهد.
