روان­شناسی مهاجرت، فرهنگ‌پذیری و شادکامی مهاجران

روان­شناسی مهاجرت، فرهنگ‌پذیری و شادکامی مهاجران

نویسنده: آکادمی تالیف نوجان

در دنیای امروزه به ویژه با توجه به شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی کشور ما، هر سال ده‌ها هزار نفر از کشور مهاجرت می‌کنند. با توجه به این آمار خیلی زاد از طرفی و چالش‌های اساسی مهاجرت برای مهاجرها، ضرورت داشتن آمادگی ذهنی و روانشناختی برای فرآیند مهاجرت بیش از پیش نمایان می‌شود

. مهاجرت باعث می­‌شود فرایند سازگاری با کشور میزبان به طرق مختلف دشوار باشد. استرس فرهنگ‌­پذیری یکی از این موارد است. استرس فرهنگ‌پذیری به مشکلاتی اشاره دارد که مهاجر برای هم‌رنگ شدن با فضای فرهنگی کشور میزبان با آن روبروست.

سازگار شدن با سبک زندگی غربی تأثیر زیادی روی سلامت روان بسیاری از مهاجران می­‌گذارد. به طور مثال، نتایج یک تحقیق نشان داده است که سازگاری با عادت­‌های غذای غرب در گروه­‌های نژادی مانند ایتالیایی­‌ها نتیجه‌ی منفی به دنبال دارد و درنهایت منجر به علائم افسردگی می‌­شود. هرچه شباهت فرهنگی با کشور میزبان کمتر باشد، علائم افسردگی، مخصوصاً در بین مهاجران مسن­، بیشتر خواهد بود.

نتایج نشان می­‌دهد نداشتن حمایت اجتماعی کافی (ناشی از مهاجرت و فرایند اسکان) روی وضعیت روانی فرد اثر منفی می­‌گذارد. شما وقتی مهاجرت می‌کنید، طبعاً آن همه دوست و آشنا را که در کشور مبدا داشتید رها می‌کنید و دیگر در کشور جدید حمایت اجتماعی کافی ندارید و اگر نتوانید این حمایت را به شکلی جدید در کشوری که به آن مهاجرت کرده اید ایجاد کنید، آسیب خواهید دید. یادگیری روش‌­های کنار آمدن با شرایط زندگی در کشور جدید با حمایت اجتماعی محدود بخشی از فرایند فرهنگ‌­پذیری است، زیرا مهاجرت باعث از بین رفتن آن دسته از حمایت­‌هایی است که مهاجر در کشور خود از آن‌­ها برخوردار بوده است. موانع زبانی، مشکلات حمل و نقل و خدمات نامناسب زبانی و فرهنگی باعث می­‌شود مهاجر از حمایت اجتماعی کمتر برخوردار شود و نتواند در کشور جدید به اندازه‌ی کافی از مزایای خدمات سلامت روان بهره ببرد.

حفظ سلامت روانی و جسمی منوط به بودن در محیط حامی، محافظ و پذیرنده است. عدم مشارکت اجتماعی باعث بروز مشکلات سلامت در بین بزرگسالان، کودکان و نوجوانان مهاجر می­‌شود. به غیر از مهارت زبانی، مشارکت در فعالیت­‌های فرهنگی باعث افزایش صلاحیت اجتماعی و کاهش مشکلات سازگاری در بین کودکان مهاجر می­‌شود. تنش­‌های مربوط به فرهنگ‌­پذیری، شامل از دست رفتن حمایت اجتماعی در فرایند مهاجرت، روی سلامت روان اثر می­‌گذارد. تجربه‌ی منفی استخدام در فرایند اقامت و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، وضعیت روانی مهاجر را تحت­‌الشعاع قرار می‌­دهد. تبعیض نژادی نیز افسردگی و پریشانی روانی را به دنبال دارد. به علاوه، فرایند دریافت خدمات روانی را با مانع روبه‌­رو می‌­کند.

از طرف دیگر، ناتوانی در رسیدن به وضعیت اقتصادی مطلوب هم رفته رفته باعث ایجاد استرس در فرد می‌شود. پس ضروری ست به گونه ای برنامه ریزی کنید که در مدت زمان مناسبی بتوانید به ثبات اقتصادی برسید و دخل و خرج تان به اصطلاح تنظیم باشد.

همانطور که پیش از این اشاره شد، در تحقیقات آمده که مهاجر بیشتر از شهروندان یک کشور با عوامل و مشکلات تنش­‌زا روبه­‌رو می‌شود بنابراین، احتمال بروز بیماری­‌هایی مانند افسردگی و اضطراب در آن­‌ها بیشتر است. ما بر آن شدیم که از دید روان­شناسی مثبت به این مسئله بنگریم و از دیدگاه کسانی که سال­‌هاست با تکیه بر مشکل به روانشناسی توجه نشان­ داده‌­اند فاصله بگیریم.
در فایل صوتی زیر ‌می‌توانید توضیح مختصری درباره مهاجرت از آقای دکتر فلاح (رواندرمانگر) گوش کنید.

بنا بر این دیدگاه، آیا وضعیت روانی مهاجر در مقایسه با شهروندی که در آن کشور به دنیا آمده بدتر است؟

شاید تعجب کنید، اما به رغم انواع عوامل تنش‌­زایی که یک فرد مهاجر با آن روبروست، دهه‌­ها تحقیق در رشته­‌های مختلف نشان می­‌دهد که وضعیت مهاجران به طور کلی نسبت به کسانی که مهاجر نیستند در زمینه احساس شادی بهتر است.  به این پدیده، پارادوکس مهاجر می‌­گویند. درواقع، وضعیت سلامت مهاجر، مخصوصاً مهاجر تازه‌­وارد، نسبت به ساکنان آن کشور بهتر است. تحقیقات نشان می­‌دهد پارادوکس مهاجر از نظر پیامدهای جسمی، روانی، رفتاری و تحصیلی قابل توجیه است. تحقیقات متعدد حاکی از این است که اکثر گروه‌­های مهاجرتی نسبت به افراد زادگاه خود رضایت بیشتری از زندگی دارند و سطح رضایت آن‌­ها از زندگی مشابه با متولدین کشور میزبان است.

به علاوه، نتایج گزارش میزان خوشبختی جهانی (که به بررسی میزان خوشبختی در بین مهاجران ساکن 113 کشور می­‌پردازد) نشان داد که میزان خوشبختی مهاجران تقریباً با میزان خوشبختی ساکنان و متولدین فرهنگ میزبان یکسان بود. برخلاف نتایجی که طی چندین سال به دست آمده، تمام این اطلاعات نشان می­‌دهد که مهاجران در کشور جدید از وضعیت روانی خوبی برخوردار هستند و شرایط روانی آن­‌ها بدتر از افراد بومی نیست. اما طبعاً این نشان دهنده آن نیست که تمام مهاجران از تمام افراد غیرمهاجر وضع بهتری در این زمینه دارند. اگر شما به کشوری مهاجرت کنید اما در تامین حمایت اجتماعی، ثبات اقتصادی از طریق پیدا کردن یک کار با درآمد خوب، و تنظیم روابط با افراد نزدیک زندگی تان ناتوان باشید، حتماً با تنش های فراوانی روبرو خواهید شد که سلامت جسمانی و روانی شما را تهدید خواهد کرد.

علی رغم آنکه شرایط کشورما در سالهای اخیر بسیار بد شده و فکر کردن به مهاجرت به یک امر عادی در بین بسیاری از شهروندان ایرانی تبدیل شده، توصیه میکنیم در برنامه ریزی هایتان برای مهاجرت کردن، حتماً به خوبی به تمام این موارد توجه کنید تا شما جزو آن دسته از افرادی باشید که مهاجرت باعث بهبود وضعیت زندگی شان می‌شود.

شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را در مورد روان­شناسی مهاجرت و مشکلات فرد مهاجر در زیر همین مطلب برای ما بنویسید همچنین در صورت نیاز به مشاوره آنلاین روانشناسی مهاجرت از طریق لینک زیر با ما در ارتباط باشید.

ارتباط با نوجان